وقتی حرف از طراحی خوب یک وب سایت یا اپلیکیشن می‌زنیم، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که به ذهنمان می‌رسد، زیبایی و راحتی استفاده از آن وب سایت یا اپلیکیشن است. برخلاف بعضی از وب سایت‌ها که یک ترکیب ناموزون از عکس و متن است، بسیاری از وب سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها هستند که در اوج سادگی، زیبا و دوست‌داشتنی هستند. راز داشتن چنین وب سایتی، داشتن یک UI خوب است. UI یا همان رابط کاربری المان‌ها بصری و گرافیکی‌ای هستند که به کاربر امکان تعامل دلنشین و آسان را می‌دهند. در این مقاله با چیستی UI و تفاوت آن با UX آشنا می‌شویم و اصول مقدماتی داشتن یک UI خوب را یاد می‌گیریم.

UI یا همان رابط کاربری چیست؟

رابط کاربری یا USER INTERFACE همان چیزی است که به عنوان ظاهر یک سایت یا اپلیکیشن می‌شناسید. وقتی وارد یک سایت می‌شوید، این که دکمه‌ها، منو، طراحی ظاهری و… چگونه طراحی شده‌اند میزان راحتی شما برای تعامل با سیستم را مشخص می‌کند. در اصل UI همان واسطه بین کاربر و سیستم برای تعامل بهتر است.

UI با طرح گرافیکی سایت متفاوت است. طراح گرافیک کسی است که رنگ‌بندی و زیبایی یک طرح را بر عهده می‌گیرد اما طراح رابط کاربری، کسی است که نیازهای کاربران را در نظر می‌گیرد و اطلاعاتش درباره آن نیازها را در راستای ایجاد تعامل بیشتر بین کاربر و وب سایت استفاده می‌کند.

تفاوت UI و UX چیست؟

دو اصطلاح UI و UX خیلی اوقات به جای هم‌دیگر استفاده می‌شوند اما لازم است برای شناخت بهتر UI بتوانیم آن را از UX متمایز کنیم.

UX به تجربه کلی کاربر در هنگام تعامل با یک محصول از جمله سهولت استفاده، دسترسی و واکنش احساسی آن اشاره دارد. از سوی دیگر، UI به طور خاص بر عناصر بصری و تعاملی محصول تمرکز دارد. به عبارت ساده تر، UI زیرمجموعه ای از UX است و هر دو برای موفقیت یک محصول ضروری هستند.

UX یا همان تجربه کاربری مشخص می‌کند که تعامل یک کاربر با وب سایت چگونه باشد یا دکمه‌ها کجا قرار بگیرند. اما UI  مشخص می‌کند که این تعامل کاربر با وب سایت قرار است چگونه نمایش داده شود و یا کیفیت ظاهری آن دکمه باید چگونه باشد.

UI چیست؟

UI شامل تمام عناصری است که کاربران هنگام استفاده از یک برنامه یا نرم‌افزار با آن‌ها تعامل دارند. این عناصر می‌توانند از دکمه‌ها و نمادها تا منوها و صفحه نمایش‌ها متغیر باشند. طراحی UI شامل ایجاد این عناصر و چیدمان آن‌ها به شیوه‌ای بصری و دلپذیر است که به کاربران این امکان را می‌دهد که تعامل موثری با سیستم داشته باشند. یک طراحی رابط کاربری خوب باید به راحتی قابل درک و تعامل باشد به شکلی که اگر کسی برای اولین بار از وب سایت و یا اپلیکیشن ما استفاده می‌کند، بتواند به راحتی با آن کار کند.

چگونه از هوش مصنوعی در تبلیغات استفاده کنیم؟

تاریخچه UI

در دهه 1960 هیچ رابط کاربری‌ای بین کاربر و کامپیوتر وجود نداشت. کاربران مجبور بودند فرمان‌ها در قالب کدهایی نوشته و در سیستم وارد کنند تا بتوانند برای مثال یک پوشه را باز کنند. در ادامه، سیستم batch computing مورد استفاده قرار گرفت. در این سیستم، کاربران تمام دستورات محاسباتی خود را در یک فایل ذخیره می‌کردند، فایل را در کامپیوتر وارد می‌کردند و کامپیوتر به صورت یکجا، مجموعه‌ای از دستورات را انجام می‌داد.

رابط کاربری گرافیکی اولین بار در دهه 1970 معرفی شد. کاربران می‌توانستند به کمک موس، کیبورد و مجموعه‌ای از میانبرهای صفحه کلید با کامپیوتر تعامل کنند. در آن دوره آیکون‌ها، منوها، پنجره‌ها و… تعامل کاربران با کامپیوتر را راحت‌تر می‌کردند.

مکینتاش اپل در دهه 1980 تحول عظیمی در رابط کاربری ایجاد کرد. این کامپیوترها با صفحه نمایش رنگی و مجهز به رابط کاربری گرافیکی، تجربه استفاده از کامپیوتر را به تجربه‌ای جذاب تبدیل کردند.

دهه 1990 زمان ورود مایکروسافت به دنیای UI بود. مایکروسافت به کمک مایکروسافت ویژوال بیسیک توانست قابلیت‌هایی مثل ویرایش عکس و متن و ویدیو و قابلیت مدیریت فایل‌های گرافیکی را ایجاد کند.

انقلابی در زمینه UI اپلیکیشن‌ها

در دهه 2000 انقلابی در زمینه UI اپلیکیشن‌ها رخ داد. این انقلاب همزمان با افزایش دسترسی و استفاده کاربران به صفحات وب بود. در نتیجه دکمه‌ها، منوها و… طراحی شدند تا کاربران بتوانند به کمک ماوس، بهترین تعامل را با صفحات وب داشته باشند. در این دهه اتفاقات بزرگی رخ داد. سال 2007 اپل اولین نسخه رابط کاربری گرافیکی لمسی را معرفی کرد و در سال 2008، اپل استور و گوگل پلی معرفی شدند که محیط جدیدی برای دریافت اپلیکیشن‌ها بود.

در دهه 2010 با پیشرفت تکنولوژی‌هایی مانند اینترنت اشیا، اهمیت رابط کاربری بیش از پیش شد. حالا دیگر کاربران می‌توانستند به کمک گوشی موبایلشان سیستم حرارتی، یخچال، نور و… را در منزل خود کنترل کنند و برای این کار نیاز به رابط کاربری قوی داشتند.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی، UI به یکی از مهم‌ترین بخش‌های تکنولوژی تبدیل شده است. حالا مهم است بتوانیم رابط کاربری را به گونه‌ای طراحی کنیم که کاربران با دانش فنی کم هم بتوانند با سیستم‌های بسیار پیچیده کار کنند. از طرفی، پیشرفت برنامه‌هایی مثل فتوشاپ و ایندیزاین، توان کارهای پیشرفته بر روی رابط کاربری را تقویت کرده است. 

انواع طراحی رابط کاربری

• رابط کاربری گرافیکی (GUI): این پرکاربردترین نوع طراحی UI است که از اجزای بصری مانند نمادها، منوها و دکمه‌ها برای ایجاد تعامل کاربر با برنامه‌های کاربردی نرم‌افزاری یا دستگاه‌های دیجیتال استفاده می‌کند.
• رابط خط فرمان (CLI): این نوع طراحی رابط کاربری به کاربران نیاز دارد تا دستوراتی را برای تعامل با تکنولوژی تایپ کنند. این نوع UI اغلب توسط برنامه نویسان و مدیران سیستم برای انجام کارهای پیچیده استفاده می‌شود.
• رابط زبان طبیعی (NLI): این نوع طراحی رابط کاربری از فناوری پردازش زبان طبیعی (NLP) استفاده می‌کند تا کاربران را قادر سازد با استفاده از دستورات صوتی یا متن نوشتاری با فناوری تعامل داشته باشند.
• رابط منو محور: این نوع طراحی رابط کاربری از منوها برای هدایت کاربر استفاده می‌کند و بیشتر در برنامه‌های ترمینال محور دیده می‌شود.

چطور برای اپلیکیشن‌ها کمپین فروش طراحی کنیم؟

UI خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

یک رابط کاربری خوب لازم است به گونه‌ای باشد، که اهداف، نیازها، سطح مهارت و توانمندی مخاطبان را در نظر گرفته باشد. زمانی می‌توانیم بگوییم یک UI خوب داریم که:

• از المان‌های بیهوده که منجر به سردرگمی کاربر می‌شود دوری کنیم.
• رابط کاربری ما به گونه‌ای باشد که کاربر برای استفاده از آن نیازی به آموزش نداشته باشد.
• کاربر از کار کردن با آن لذت ببرد.

5 گام اصلی طراحی رابط کاربری

طراحی UI شامل چندین مرحله کلیدی است که هر یک برای ایجاد یک رابط کاربری موثر ضروری است. این مراحل عبارتند از:

1.درک نیازهای کاربر 

اولین قدم در طراحی UI، درک نیازها و انتظارات مخاطب هدف است. این موضوع شامل درک جمعیت‌شناسی، سطح تخصص فني و اهداف کاربران هنگام استفاده از وب سایت یا اپلیکیشن است. این اطلاعات را می‌توان از طریق نظرسنجی، مصاحبه و آزمایش جمع‌آوری کرد.

2.تعریف جریان کاربر

 هنگامی که نیازهای کاربر درک شد، گام بعدی در طراحی UI تعریف جریان کاربر(User flow) است. این گام شامل نقشه برداری از صفحه‌های مختلف، منوها و تعاملاتی است که کاربران در هنگام استفاده از برنامه یا وب سایت با آن‌ها مواجه می‌شوند. این مرحله تضمین می‌کند که UI سازماندهی شده است و حرکت را برای کاربران آسان می‌کند. در اصل در این مرحله بر نحوه تعامل مخاطب با محصولمان تمرکز می‌کنیم.

3.وایرفریم

 پس از تعریف جریان کاربر، مرحله بعدی طراحی UI ایجاد وایرفریم است. وایرفریم یک طرح یا نقشه دو بعدی از محصول (وبسایت یا اپلیکیشن) شماست. هدف از طراحی وایرفریم این است که اسکلت اصلی سایت را در ساده‌ترین حد ممکن، با تعدادی خطوط نمایش دهد. در طراحی وایرفریم قرار نیست جذابیت‌های بصری را نشان دهیم. این گام کمک می‌کند با کم‌ترین هزینه بتوانیم ایده‌های خود را طراحی کنیم و فیدبک و بازخوردها را روی آن اجرا کنیم.

4.طراحی بصری

 پس از تکمیل وایرفریم‌ها، گام بعدی ایجاد طراحی بصری UI است. این گام شامل انتخاب رنگ‌ها، تایپوگرافی، نمادها و سایر عناصر بصری است که در طراحی نهایی استفاده می‌شود. طراحی بصری باید با سبک کلی برند مطابقت داشته باشد و از نظر زیبایی شناختی برای مخاطب هدف دلپذیر باشد.

5.نمونه سازی

گام بعدی برای طراحی UI ایجاد یک نمونه اولیه (پرتوتایپ) کاربردی است. در این گام لازم است نمونه‌ای کاربردی که قابلیت آزمایش و اصلاح داشته باشد را بسازیم. این مرحله به طراحان اجازه می‌دهد تا هرگونه مشکل در قابلیت استفاده را شناسایی کرده و تغییرات لازم را قبل از عرضه محصول نهایی انجام دهند.

چند توصیه برای طراحی یک رابط کاربری باکیفیت

• محتوا را متناسب با صفحه نمایش مخاطب طراحی کنید. مهم است طراحی شما به گونه‌ای باشد که مخاطبان برای کار با تمام صفحه، نیازی به بزرگنمایی نداشته باشند.
• اطمینان حاصل کنید که تضاد کافی بین رنگ‌های پس‌زمینه، متن و دکمه‌ها وجود داشته باشد و طراحی متن به گونه‌ای باشد که حداکثر میزان خوانایی را ایجاد کند.
• نسبت بین متن‌ها، دکمه‌ها و تصاویر را تراز کنید تا تناسب بصری خوبی ایجاد شود.
• مطمئن شوید UI شما در همه حالت‌ها کاربردی است. اگر لازم است، رابط کاربری را به گونه‌ای طراحی کنید که در تمامی حالات عمودی، افقی و صفحات بزرگ و کوچک، قابلیت استفاده داشته باشد.
• توجه کنید وبسایت یا اپلیکیشن شما با چه دستگاه‌هایی استفاده می‌شود. در صورت لزوم، حواستان باشد به گونه‌ای طراحی کنید که در موبایل، تبلت و لپ‌تاپ عملکرد خوبی داشته باشد.

ابزارهای طراحی رابط کاربری

• ادوبی ایکس دی: یک نسخه اولیه یا موکاپ از طرح خود آماده کنید. حتی می‌توانید انیمیشن‌ها و مسیرهای مختلف وبسایت را روی موبایل خود تست کنید و فیدبک بگیرید. 
• اسکچ: راحت کار کنید. این برنامه با داشتن افزونه‌های کاربردی به شما کمک می‌کند در زمان خود صرفه‌جویی کنید.
• فیگما: تعامل کنید. در نسخه تحت وب فیگما می‌توانید به صورت همزمان با چند طراح دیگر روی یک طرح کار کنید.
• این‌ویژن استودیو: به کمک این نرم‌افزار می‌توانید بدون کدنویسی، طراحی ریسپانسیو انجام دهید.
• زیپلین: این نرم‌افزار به شما کمک می‌کند تعامل خوبی با دولوپرها داشته باشید و بتوانید طرحی بسازید که قابلیت کدنویسی داشته باشد.

چطور کیفیت طراحی UI خود را بسنجیم؟

ساده‌ترین راه این است که فرمول 4C را به خاطر داشته باشید:

• Control: کاربران باید بتوانند کنترل خوبی روی رابط کاربری داشته باشند.
• Consistency: ثبات یکی از عوامل مهم کاربردی بودن یک رابط کاربری است. استفاده از عناصر متداول به شما کمک می‌کند به گونه‌ای طراحی کنید که استفاده از طرح شما حتی برای کاربران مبتدی، قبال پیش‌بینی و آسان باشد.
• Comfortability: تعامل با محصول باید تجربه‌ای راحت و دلنشین برای کاربران شما باشد. حواستان باشد برای ایجاد جلوه‌های بصری، این فاکتور را فدا نکنید.
• Cognitive load: مخاطب را بمباران شناختی نکنید. سعی کنید منظور خود را ساده و مختصر بیان کنید و مخاطب را با شلوغی زیاد کلافه نکنید.

در نتیجه، UI یک جنبه حیاتی از فرآیند طراحی است که نحوه تعامل کاربران با یک برنامه یا نرم افزار را تعیین می‌کند. یک رابط کاربری خوب طراحی شده می‌تواند به طور قابل توجهی بر موفقیت یک محصول تأثیر بگذارد و این احتمال را افزایش می‌دهد که کاربران با محصول درگیر شوند و برای بازدیدهای مکرر برگردند.با اولویت‌بندی طراحی UI در فرآیند توسعه، کسب‌وکارها می‌توانند برنامه‌هایی ایجاد کنند که هم کاربر پسند و هم از نظر بصری جذاب باشند، که منجر به افزایش تعامل کاربر و در نهایت موفقیت تجاری می‌شود.